Winnaar 2013

Joods Historisch Museum, Amsterdam

In 2013 won het Joods Historisch Museum vanwege de goede binding met een groep of gemeenschap.

Let op de goudkleurige plaquette bij de ingang van het Joods Historisch Museum in Amsterdam: die jubelt dat je hier op bezoek bent bij de winnaar van de BankGiro Loterij Museumprijs 2013. Dankzij een sterke band met bezoekers won het museum een bedrag van 100.000 euro. "Die prijs betekent veel meer dan geld alleen", zegt museumdirecteur Joël Cahen. "De onderscheiding smeedde onze organisatie opnieuw aan elkaar."

Het Joods Historisch Museum zelf is gehuisvest in vier monumentale synagogen in het hart van de oude jodenbuurt. Films, schilderijen, foto’s en voorwerpen brengen hier de cultuur en de geschiedenis van de joodse gemeenschap tot leven. Ook digitaal is het museum actief: met de Community Joods Monument heeft het Joods Historisch Museum een interactieve website waar de achterban informatie over verdwenen familieleden kan raadplegen, kennis kan delen en voorwerpen in de collectie van het museum kan inbrengen. Het is een site die generaties verbindt, vragen beantwoordt en discussies losmaakt.

Juist vanwege deze website was het Amsterdamse museum genomineerd voor de BankGiro Loterij Museumprijs, die in 2013 ging naar het museum dat er het best in slaagt om een groep of gemeenschap aan zich te binden.

Nominatie

"De concurrentie was groot’’, stelt Cahen. De Amsterdammers moesten het onder meer opnemen tegen Beeld en Geluid in Hilversum, Museum Dr8888 in Drachten en Museum de Koloniehof in het Drentse Frederiksoord, die ook allemaal werden geroemd vanwege de band met hun publiek. Tijdens de verkiezingsmaand brachten uiteindelijk bijna 30.000 mensen hun stem uit: het Joods Historisch Museum haalde 40,09 procent van de stemmen en liet Hilversum met 22 procent van de stemmen daarmee ver achter zich. Wat was het geheim? ,,Je achterban mobiliseren begint in eigen huis “, meent Cahen. ,,Dus door medewerkers, vrijwilligers en onze vaste vriendenkring en aanhang er volop bij te betrekken, wisten we al veel mensen te bereiken. Via de social media mobiliseerde iedereen ook zijn eigen achterban weer, zodat het zich als een olievlek verspreidde. Dat ging ver hoor; van veel museummedewerkers deed de hele familie mee. Zelfs winkeliers bij wie ik boodschappen haal, brachten hun stem uit.’’  Ook een filmpje waarin bekende Nederlanders als burgemeester Van der Laan en Jeroen Krabbé opriepen om het Joods Historisch Museum met een stem te steunen, wierp zijn vruchten af. ,,Maar de kern was vooral dat we het samen deden, wat in de aanloop naar de uitslag al een grote verbondenheid liet zien.’’

Feestje

Of ze zouden winnen of niet, ze wilden een feestje vieren op de dag dat de uitslag bekend werd. "Het was gewoon een mooie gelegenheid om alle vrijwilligers en medewerkers te bedanken voor hun grote inzet. Bij voorbaat noemden we het daarom een bedankfeestje. Maar toen we het goede nieuws hoorden werd het natuurlijk een uitbundige toestand. Zeg maar gerust: een groot feest."

Ter opluistering van de feestvreugde kwamen Adriana Esmeijer, directeur van het Prins Bernhard Cultuurfonds, Judith Lingeman, hoofd van de afdeling goede doelen van de BankGiro Loterij en Siebe Weide, directeur van de Museumvereniging met bloemen en de belangrijke cheque bij het winnende museum op bezoek.

Cruciaal moment

Achteraf gezien kwam de prijs op een cruciaal moment: ,,Zoals bij veel musea is ook bij ons fors gekort op de subsidie door de overheid’’, vertelt Cahen. Met zijn begroting van zes miljoen euro per jaar leunt hij bijna voor de helft op subsidies, de andere helft is afkomstig van entreegelden, de souvenirshop en giften. ,,Door het korten op de subsidie, moesten we een aantal arbeidsplaatsen schrappen. Dat was een pijnlijke operatie die een moeilijke periode inluidde. Gelukkig verlegde alle commotie rond de prijs de aandacht naar deze nieuwe uitdaging. Toen we uiteindelijk als winnaar uit de bus kwamen, voelde je een nieuwe verbondenheid tussen medewerkers, vrijwilligers en iedereen die ons museum steunt. De prijs smeedde onze organisatie als het ware opnieuw aan elkaar. Het was goed voor de sfeer en de teamgeest. En dat is veel meer waard dan geld.’’

Bestemming

Toch was het geld meer dan welkom. Ze konden een junior-conservator in tijdelijke dienst nemen. Ook wordt de prijs gebruikt om de  website van het museum op twee punten te verbeteren. Ten eerste wordt de site technisch vernieuwd om meer bezoekers naar het museum te trekken. Ten tweede wordt het geld gebruikt om de collectie van het museum beter online  toegankelijk te maken. ,,Het moet meer zijn dan een postzegelfotootje en een statische beschrijving, je moet het voor bezoekers aantrekkelijk presenteren en een boeiend verhaal vertellen. Dat kost veel meer dan die ton, maar de prijs is daarvoor een mooie start.”

Inmiddels ondervinden ze nóg een geweldig voordeel van de prijs. ,,Het helpt  als we bij andere potjes aankloppen voor financiële steun bij projecten. De eerste vraag die je dan meestal krijgt is: hebben jullie ergens anders al iets los gekregen? Als je dan kunt zeggen dat er al een aardige bodem ligt dankzij de Museumprijs, gaan ook nieuwe deuren makkelijker open. Zo wordt één euro drie euro waard.’’