Winnaar 2012

Natuurmuseum Fryslân, Leeuwarden

In 2012 won het Natuurmuseum Fryslân, het ‘leukste museum voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar’.

Woensdagmiddag 4 april 2012. Het Atrium van het Natuurmuseum Fryslân hangt vol met kleurrijke slingers en ballonnen. In de ruimte staan een metershoog luchtkasteel en andere opblaasbare spelletjes. Een jongen verkleed als schaap staat in een hoekje popcorn te scheppen. Er zijn ook suikerspinnen voor de honderden kinderen die enthousiast in het Atrium rondrennen.

Hoe dan ook groot feest

Groot feest werd het sowieso in het Natuurmuseum Fryslân, of Gerk Koopmans en zijn team de BankGiro Loterij Museumprijs 2012 nu zouden winnen of niet. Koopmans: “We hadden een hele leuke tijd gehad met zijn allen. Het werven van stemmen zorgde voor zinderende weken in het museum en dat wilden we op een leuke manier afsluiten.” Om 14.00 uur werd de winnaar overvallen door een afvaardiging van de Museumprijs. Koopmans wist echter al een paar minuten ervoor dat zijn museum had gewonnen. “Een collega van Keramiekmuseum Princessehof signaleerde de cameraploeg van Koffietijd en sms’te: Ze staan om de hoek hoor, jullie hebben het! Na dat berichtje ben ik direct naar buiten gegaan om ze te begroeten. Dat was een emotioneel moment. Het is natuurlijk nogal wat. De BankGiro Loterij Museumprijs is niet voor niets de belangrijkste prijs die we kennen in het museumvak. En 100.000 euro is voor ons echt een aanzienlijk bedrag.”

YES

Een vakjury selecteerde eerst uit 45 aangemelde musea vier genomineerden in de categorie. De jury roemde onder meer het gastvrije karakter, de kindvriendelijkheid en de doeltreffende presentatie van het Natuurmuseum Fryslân. Nadat de nominatie bekend was schakelde Koopmans snel. “We hadden een goed jaar achter de rug, waarin maar liefst 80.000 mensen het museum bezochten. Er heerste hier positieve energie. Toen de nominatie kwam, dachten we direct: die prijs halen we binnen! Onze campagnekreet YES! was dan ook snel bedacht.” Het hele museum, van conservator tot technicus, zat in het campagneteam. Vrijwilligers werden ingeroosterd om Friesland te bewerken op markten en in winkelstraten. Het City Promotie Team van Leeuwarden ging aan de slag en iedereen in het brede netwerk van het museum werd aangespoord om te stemmen. Koopmans: “Hoogtepunt van de campagne was dat honderden kinderen aan de voet van de OIdenhove met gekleurde papiervellen het woord YES! vormden. Daar hebben we een filmpje van gemaakt.”

Fries sentiment

Het Natuurmuseum Fryslân is volgens Koopmans een dreumes vergeleken met Het Scheepvaartmuseum en Naturalis. “Zij hebben bezoekersaantallen die ver boven de onze liggen en ook hun budgetten zijn van een andere orde,” aldus Koopmans. Toch had Natuurmuseum Fryslân aan het eind van de rit 34,4% van de 41.000 publieksstemmen. Koopmans heeft daar wel een verklaring voor: “Kleinere musea hebben een hechtere band met hun publiek. Hier in Friesland heerst een bepaalde warmte voor ons museum. Ik kon eenvoudig de Burgemeester van Leeuwarden en de Commissaris van de Koningin bellen voor hulp.” Daarnaast speelde hij handig in op het sentiment van de Friezen. “Ik stuurde mijn kennissen een mailtje waarin stond: Het zou toch leuk zijn als we deze prijs naar Friesland halen. Het was natuurlijk ook wel een beetje de Randstad tegen Friesland.”

Positieve gevolgen

Sinds het winnen van de Museumprijs is er veel veranderd. Ten eerste merkt Koopmans dat de prijs het Natuurmuseum Fryslân over de provinciegrenzen heeft getild. Bezoekers uit bijvoorbeeld Amersfoort en Breda weten nu zijn museum te vinden. Ook voor de provincie, die het Natuurmuseum Fryslân subsidieert, is de prijs een opsteker. Koopmans: “Ik maak me iets minder zorgen dat de provincie op ons gaat bezuinigen. Het ligt niet voor de hand dat de provincie het natuurleukste kindermuseum van Nederland gaat korten.” Bovendien merkt Koopmans dat partijen graag op het succes van het Natuurmuseum Fryslân meeliften. De afgelopen periode is hij door grote instanties als de Waddenvereniging en LTO benaderd voor een samenwerking. Koopmans: “Dat is voor ons niet alleen een erkenning, het zorgt er ook voor dat incidenteel geld eenvoudiger los komt.”

Wensen in vervulling

“Wat tegenwoordig veel tijd kost is overal geld vandaan halen. Voor 1000 of 2500 euro moet je uitgebreide brieven, verantwoordingen en rapporten schrijven. Wij hebben een fors bedrag gewonnen en dat is een hele comfortabele manier om projecten op te starten. Daar komt bij dat we nu vaart kunnen maken. We zijn een klein museum met 15 medewerkers, dus we moeten de tijd efficiënt gebruiken,” aldus Koopmans. Een deel van het prijzengeld heeft het Natuurmuseum Fryslân inmiddels geïnvesteerd. Voor 25.000 euro is er een permanente tentoonstelling over Water gerealiseerd. Dat was een nadrukkelijke wens van het museum, omdat de tijdelijke tentoonstelling een aantal jaar geleden een groot succes was. Begin 2014 wordt het Atrium omgetoverd tot een heus weidelandschap met metershoge grashalmen, gruttopoten en wormen met een diameter van een meter. De tentoonstelling vraagt op een ludieke manier aandacht voor de grutto, de meest bedreigde weidevogel van Europa. Tot slot richt het Natuurmuseum Fryslân dankzij het prijzengeld een vleugel in voor middelbare scholieren. In Darwin’s Zolder presenteert het museum de evolutietheorie op een lesvervangende manier, zodat docenten Biologie twee theorielessen in het museum kunnen geven.

Fenomeen

Koopmans is blij met zijn deelname aan de BankGiro Loterij Museumprijs 2012: “We zijn alleen maar blij dat we het hebben gedaan, helemaal met deze uitslag. Ik hoop dat de prijs nog lang blijft voortbestaan. Het is een bijzonder fenomeen!” Voor de genomineerde musea voor de prijs in 2013 heeft Koopmans wel enkele tips: “Het is een internetwedstrijd, dus zorg ervoor dat je via die kanalen mensen benadert. Een advertentie in de krant werkt niet. Haal met een iPad of laptop direct stemmen en organiseer iets groots dat eruit springt.”