Winnaar 2010

Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem

De categorie voor Museumprijs 2009 was ‘Nederlandse Geschiedenis’. Met meer dan 50.000 stemmen koos het publiek voor het Openluchtmuseum.

In 2010 werd het Openluchtmuseum uitgenodigd voor een conferentie over Europees cultureel erfgoed in Dubrovnik, Kroatië. Directeur Pieter-Matthijs Gijsbers hield er zelf een lezing over museumprijzen en het effect ervan. “Ik noemde, behalve het effect op de musea zelf, ook het effect op het publiek. Bezoekers gaan door zo’n prijs zelf ook beseffen dat je op allerlei manieren over geschiedenis kunt vertellen. Mensen gaan meedenken over het cultureel erfgoed van een land en over hoe je het beste daarmee om kunt gaan.” 
Volgens Gijsbers brengt de BankGiro Loterij Museumprijs ook de gehele museumsector professioneel in beeld. “Die prijs zegt: dit is een sector die ertoe doet, net als met prijzen voor literatuur, design, film. Dat is voor de musea alleen maar gunstig.”

Educatieprojecten

Een groot deel van het prijzengeld is gebruikt voor educatieprojecten voor leerlingen uit het Speciaal Onderwijs. Het gaat hierbij om leerlingen tussen de vier en dertien jaar, met een lichamelijke, verstandelijke of een meervoudige beperking of met een langdurig ziekte. Voor deze projecten heeft het museum enkele al bestaande educatieve programma’s aangepast aan de specifieke behoeftes van de leerlingen van het Speciaal Onderwijs.

Voorjaar 2011

In November 2009 werd er al een begin gemaakt aan het ontwikkelen van de projecten. In het najaar van 2010 zijn de eerste try-outs geweest en in 2011 kon het museum ermee de markt op. Ondertussen kregen ook de eigen educatieve medewerkers van het museum trainingen over hoe zij het beste met leerlingen uit het Speciaal Onderwijs om konden gaan. Gijsbers: “Dat was leuk om te zien. Onze medewerkers bleken het enorm inspirerend te vinden om met deze groep bezoekers om te gaan.” 
In het voorjaar van 2011 konden zij deze voor het eerst de projecten in uitvoer brengen, met acht groepen uit het Speciaal Onderwijs. De grondige voorbereidingen resulteerden in tot dan toe een tweetal projecten.
“Van zaaien tot maaien” en “Van dorsen tot bakken”. Een derde project is op dit moment nog in voorbereiding.

Vakantieachtige looks

De keuze voor projecten voor het Speciaal Onderwijs was niet toevallig, benadrukt Gijsbers “Het is ook een sociale motivatie, wij hebben namelijk een sterke band met het Speciaal Onderwijs. In de loop der jaren zagen we dat de gezinnen met gehandicapte kinderen het hier fantastisch vinden. De boodschap van het museum blijkt bij deze kinderen nog veel makkelijker binnen te komen. De stille en rustige leeromgeving, de buitenlucht, de “vakantieachtige looks”, het groen, dit alles motiveert om open te staan. Door de natuur kom je blijkbaar, hoe zweverig dat ook klinkt, dichter bij jezelf.”

Hoge kosten

De ontwikkelkosten van deze projecten waren echter heel hoog, en de plannen tijdrovend en heel arbeidsintensief. Gijsbers. ”Zonder de Museumprijs hadden we nooit deze projecten kunnen uitvoeren en realiseren. Het was wel een wens die er al heel lang lag.” Maar het belangrijkste was volgens Gijsbers “niet zozeer dat deze projecten winst kunnen opleveren, maar dat zij volledig onze kerngedachte onderstrepen. Wij willen gastvrij zijn, een museum voor alle Nederlanders en dus ook voor alle scholieren. De Museumprijs is daarvoor een zeer effectief middel. De Museumprijs zou zelf zo’n prijs verdienen.”